Demet ARAN

ANKARA (Anayurt) – Organik Yaşamı Koruma Vakfı (WWF) ile Sürdürülebilir Iktisat ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFİA) tarafınca hazırlanan rapora gore EMBA Elektrik Üretim Anonim Şirketi tarafınca lisansı alınan ve Çin’in Türkiye’deki en büyük direkt yatırımı olarak malum Hunutlu Termik Santrali maliyetini, üretim ömrü olan 30 yılda çıkaramayacak. Santral için 2016 senesinde 3,5 milyar TL durağan(durgun) yatırım tutarı üstünden KDV istisnası ve 768 milyon dolar tutarındaki makine teçhizat ithalatı üstünden de gümrük vergisi muafiyeti sağlanmıştı.

WWF ve SEFİA tarafınca hazırlanan raporda ilk olarak, dünya genelinde elektrik üretiminde yenilenebilir kaynakların kullanımıyla maliyetlerdeki düşüşe dikkat çekildi. Mesela son 11 yılda güneş FV sistemlerinde maliyet yüzde 90, rüzgar enerjisinde ise yüzde 70 oranında maliyet düşüşü görüldü. Üstelik aynı dönemde kömürlü termik santrallerin maliyetinde yüzde 1 oranında artış gözlendi.

İTHAL KÖMÜRÜN PAYI YÜZDE 60

Her ne kadar 2017’de açıklanan Ulusal Enerji ve Maden Politikasında yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarının geliştirilmesi perspektifiyle 2019’da fosil yakıtlara 24,8 milyar TL’lik destek sağlansa ve bu desteklerde yerli kömürün payının artırılması hedeflense de yerli kömürün oranı yüzde 25-30 bandında durağan(durgun) kaldı. İthal kömürün oranı ise 1980’de yüzde 2 iken 2018’de yüzde 17’ye terfi etti. Böylece Türkiye’deki kömür arzı içindeki ithal kömürün oranı yüzde 10’dan yüzde 60’a terfi etti. Humutlu Termik Santrali’nde de ithal kömür kullanılacak.

Üstelik Çin, yurt yatırımlarında yenilenebilir enerjiyi önceliyor. Kömüre dayalı termik santral yatırımlarını ise 27 ülkede tercih ediyor.

YATIRIM MALİYETİNİ KARŞILAMIYOR

Rapora gore tamamlanması durumunda 1.320 MW kapasiteye haiz olacak santralin yatırım maliyeti, değişik kaynaklardan alınan bilgilere gore 1,7 milyar dolar ile 2,1 milyar dolar içinde. Santralin maliyetlerini kömürün maliyeti ve elektrik üretme maliyeti olarak sınıflandıran rapora gore 1 ton kömürün maliyeti minimum 184,75 dolar, elektrik üretme maliyeti ise MWh başına 69,35 dolar. Bu hesaba gore averaj elektrik fiyatının 50 dolar olacağı düşünüldüğünde üretilecek MWh başına brüt kar 18,77 dolar olacak. ÇED raporuna gore firmanın yılda 9,9 milyar kWh eletrik üreteceği düşünüldüğünde de firmanın senelik net karının 164 milyon dolar olması planlanıyor. Yatırım maliyeti 2,1 milyar dolar olarak düşünüldüğünde Humutlu Termik Santrali, yatırım maliyetini işletme ömrü süresince karşılayamayacak. Üstelik maliyetin 1,7 milyar dolar olarak hesaplandığı düşük yatırım maliyeti senaryosunda da durum değişmiyor. Bu senaryoda santral yatırım maliyetini sadece 26 yılda karşılayabilecek. İnşaat süresi de eklendiğinde bu süre 30 yılı buluyor. Rapora gore santral sadece düşük maliyet yüksek gelir senaristliği altında yatırımı geri ödeyecek noktaya gelebiliyor.

“YÜZÜMÜZÜ YENİLENEBİLİR ENERJİYE DÖNMELİYİZ”

Hunutlu Termik Santrali’ne ilişkin gazetemize değerlendirmelerde bulunan CHP Adana Milletvekili Burhanettin Bulut, dünyanın gelişmiş ülkelerinin havayı, suyu, toprağı zehirleyen, halk sağlığını tehdit eden fosil yakıt kullanımını terk ettiğini hatırlatarak Türkiye’nin kömür yatırımlarının büyüklüğü açısından dünyada ikinci Avrupa’da ise ilk sırada bulunduğunu söylemiş oldu. Termik santrallerin ve birçok endüstri kuruluşunun bulunmuş olduğu İskenderun Körfezi, yoğun kirleticilerin tehdidi altında. Bir de Sugözü sahilinde Hunutlu Kömürlü Termik Santral projesi eklendiğinde bölgenin hava kalitesi ciddi şekilde etkilenecek, çevre kirliliği had safhaya ulaşacak” diyen Bulut, Türkiye’de hava kirliliğinin yılda ortalama 52 bin erken ölüme niçin bulunduğunu kaydetti. WWF ve SEFİA’nın raporunun Humutlu Termik Santrali’nin ekonomik getirisinin olmadığını ortaya koyduğunu ifade eden Bulut, “Proje, çevreye ve insan sağlığına zararı bir yana ekonomik olarak da ölü yatırım. Dünyada iklim krizinin yaşandığı bu dönemde, iklim krizini tetikleyen santrallerin yerine ülke olarak yüzümüzü yenilenebilir enerjiye dönmeliyiz. Çevreye ve insan sağlığına zarar verecek, ekonomik olarak da hiçbir katkısı olmayan kömürlü terminallerden bir an önce vazgeçmeliyiz” dedi.

ARAŞTIRMA ÖNERGESİ YANITSIZ

Humutlu Termik Santrali, ekolojik dengeye ve halk sağlığına vereceği zararlar yönünden de çokça eleştirilmişti. Santralin yapılacağı bölgede bulunan İSKEN Sugözü Termik Santrali’nin kurulmasının arkasından 2009-2014 yılları aralığında bölgedeki kanser vakalarında 11 kat artış görülmüştü. Santralle ilgili CHP Adana Milletvekili Ayhan Barut’un Meclis’e sunmuş olduğu araştırma önergesine de hemen hemen cevap verilmedi.